Völuspá

Источник: Edda Sæmundar hins Fróda: Edda rhytmica seu antiqvior vulgo Sæmundina dicta. Pars III. Havniæ, Sumtibus Legati Arnæmagnæani et Librariæ Gyldendalianæ. Typis Jani Hostrup Schultz, Aulæ & Universitatis Typographi. 1828. E Codice Arnae-Magnaeano 4^to No. 544.

 

¹ Hlióds bid ec allar

Helgar kindir^[1]

Meiri ok minni

Mögu Heimdallar

Vilka at^[2] ek vafödurs^[3]

Vel fram telia

Fornspiöll fíra

Þau er ek fremst um nam.^[4]

 

² Ek man iötna

Ár um borna

Þá er fordum mik

Fædda höfdu.

Níu man ek heima

Níu ívidiur^[5]

^[6]Mötvid mæran

Fyri molld nedan.

 

³ Ár var allda

Þar er Ymir bygdi

Vara sandr né siár

Né svalar vnnir.

Iörd fannz æfa

Né vpphimin,

Gap var ginúnga^[7]

Enn gras^[8] ekki.

 

⁴ Vnz Bors^[9] synir

^[10]Biödum of yptu

Þeir er^[11] mæran

Midgard skópu.

Sól skein svnnan

Á salar^[12] steina

Þá var grvnd gróin

Grænum lauki.

 

⁵ Sól varp synnan

Sinni^[13] mána

Hendi hinni

Hægri of iódvr^[14]

Sól þat né vissi

Hvar hon sali átti

Stiörnur þat né vissu

Hvar þær stadi áttu

Máni þat né vissi

Hvat han megins átti.

 

⁶ Þá gengu regin öll

Á rökstóla^[15]

Ginheilög god

Ok vm þat giettuz

Nótt ok nidium^[16]

Nöfn um gáfu

Morgin hétu

Ok midian dag

Vndvrn^[17] ok aptan

Árum at telia.

 

⁷ Hittuz Æsir

Á Ida velli^[18]

^[19]Afls kostudu

Alls freistudu

Afla lögdu,

Aud smídudu

Tángir skópo

Ok tól giördu.

 

⁸ Tefldv í túni

Teítir vóro

Var þeim vettugis^[20]

Vant or gulli.

Vnz þriár komo

Þvssa meýiar

Ámáttkar miök

Or iötvnheimum.

 

⁹ Þá gengu regin öll

Á rökstóla

Ginheilög god

Ok vm þat giættuz

Hverir skylldu dvergar

Dróttir skepia

Or brimi blódgo

Ok or bláins leggium.^[21]

 

¹⁰ Þar var^[22] Módsognir

Mæzt of ordinn

Dverga allra

Enn Durinn annarr

Þeir mannlíkan

Mörg of giördo

Dverga í^[23] iördu

Sem Durinn sagdi.

 

¹¹ Nýi Nidi

Nordri, Svdri

Austri Vestri

Alþiófr, Dvalinn.

^[24]Naar ok Náinn

^[25]Nipingr Dáinn

^[26]Veggr Gandálfr

Vindálfr Þorinn

 

Bifvrr Bafvrr

Bomburr^[27] Nori

Án ok Ónarr

Ái Miödvitnir

Þrár^[28] ok Þráinn

Þrór Litr ok Vitr

Nýr ok Nýrádr

Nú hefi ek rekka^[29]

Regin ok Rádsvidr

Rétt vm talda.

 

¹² Fili Kili

Fvndinn Nali

Hefti [Fili]^[30]

Hanar, Svidr^[31]

[Nár ok Nainn

Nípíng, Dáinn]^[32]

Billíngr, Brvni

^[33]Biltor ok Bvri

^[34]Frór Fornbogi^[35]

Fregr ok Lóni

Aurvángr Iari

Eikinskialldi.

 

¹³ Mál er dverga

I Dvalins lidi

Li...^[36] kindum

Til Lofars telia

Þeim er sóttu

Fra salar steiní

^[37]Örvánga siöt

Til Iöruvalla.^[38]

 

¹⁴ Þar var Draufnir^[39]

Ok Dólgþrasir

Hár Haugspori

^[40]Hlévargr Glóinn

Skirfir Virvir

Skafidr Ái

Álfr ok Yngvi

Eikinskialldi.^[41]

 

Þat man æ vppi

Medan ölldr lifir

Lángnidia tal

Lofars hafat.

 

¹⁵ Vnz^[42] þrír komo

- - - -

^[43]Ástgir ok öflgir

Æsir at húsi

Fvndo á landi

Litt megandi

Ask ok Emblo

Örlöglausa.

 

¹⁶ Önd þau né átto

Ód þau né höfdo

Lá né læti

Né lito góda.

Önd gaf Ódinn

Ód gaf Hænir^[44]

Lá gaf Lódvrr

Ok lito góda.

 

¹⁷ Ask veit ek standa

Heitir Yggdrasill

^[45]Hár badmr ausinn

Hvíta auri.

Þadan koma döggvar

Þærs í dali falla

Stendr æ yfir grænn

Urdar brunni.

 

¹⁸ Þadan koma meyiar

Margs vitandi

Þriár or þeim^[46] sal

Er á^[47] þolli stendr

Urd héto eina

Adra Verdandi

Skáro á skidi

Skvlld ina þridio.

 

Þær lög lögdu

Þær líf kvru

Allda börnum

Örlög^[48] at segia.^[49]

 

¹⁹ Þá gengo regin öll

Á rökstóla

Ginheilög God

Ok um þat giættuz

Hverir hefdi loft allt

Lævi blandit

Edr ætt iötvns

Óds mey géfna.

 

²⁰ Þórr einn þar var

Þrúnginn módi

Hann sialldan sitr

Er hann slíkt^[50] of fregn.

Á gengvz cidar

Ord ok særi

Mál öll meginlig

Er á medal^[51] voru.

 

²¹ Veit hon Heimdallar

Hliód vm fólgit

Vndir heidvönum

Helgvm badmi

Á sér hon ausaz

^[52]Örgum forsi

Af vedi valfödurs

^[53]Vitu þér enn e. hvat.^[54]

 

²² Austr^[55] byr hin alldna

I iárnvidi

Ok^[56] fedir þar

Fenris kinder.

Verdr af þeim öllum

Einna nokkur

Túngls tiúgari

I trolls hami.

 

²³ Fylliz fiörli

Feigra manna

^[57]Rydz ragna siöt

Raudom dræira.

Svört verda sólskín

^[58]Vm sumvr eptir

Vedur öll válýnd

Vitu þér enn eda hvat?

 

²⁴ Þat man hon fólkvig

Fyrst í heimi

Er Gullveig

Geirum studdu

Ok í höll Hárs

Hana brendu.

Þrisvar brendu^[59]

Þrisvar borna

Opt ósialdan

Þó hon enn lifir.

 

²⁵ Heidi hana héto

Hvars til húsa kom

^[60]Ok völu velspá

Vítti hon ganda.

Seid hon^[61] hvars kvnni

Seid hon^[62] hvgleikin

Æ var hon ángan

Illrar brúdar.^[63]

 

²⁶ Þá gengu regin öll

Á rökstóla

Ginheilög god

Ok vm þat gettuz

Hvart skyldo Æsir

Afrád giallda

Edr skylldv^[64] gudin öll

Gilldi eiga.

 

^{27 [65]}Fleygdi Ódinn

Ok í fólk vm skaut

Þat var enn fólkvíg

Fyrr^[66] í heimi.

Brotinn var^[67] dordveggr

Borgar Ása

Knáttu Vanir vígspá

Völlo sporna.

 

²⁸ Þá kná Vala

Vígbönd snúa

Helldr vm hardiör

Höft or þörmvm^[68].

Þar sitr Sigyn

Þeygi vm sínom

Ver vel^[69] glýut

Vitu þér enn eda hvat?

 

²⁹ Geyr garmr miók

fyri^[70] Gnúpa helli

Fеstr mаn slitna

Enn freki renna.

^[71]Fram sé ek lengra

Fiöld kann ek segia

Vm ragna rök

Röm sigtíva.

 

³⁰ Sat par á haugi

Ok sló hörpo

Gýgiar hirdir

Gladr еgdir.

Gól^[72] yfir

Í gálgvidi^[73]

Fagrraudr hani

Enn sá Fialar heitír.

 

³¹ Gól^[74] yfir Ásum

Gvllinkambi

Sá vekr höllda^[75]

At heria födvrs.

Enn annar gélr

Fyri iörd nedan

Sótraudr hani

At sölom Heliar.

 

³² Sal^[76] sér hon standa

Sólo fiarri

Náströndo á

Nordr horfa dyrr.

Falla eitrdropar^[77]

Inn vm lióra

Sá er vndinn salr

Orma hryggiom.

 

^{33 [78]}Sér hon þar vada

^[79]Þúnga strauma

Menn^[80] meinsvara

Ok mordvarga.

Ok þann annars glepr

^[81]Eyrnaruna

Þar saug nídhöggr

Nái framgengna

Sleit vargr vera

Vitu þér enn eda hvat?

 

³⁴ Geyr nú garmr miök

Fyr gn. h.

F. man sl.

Enn f. r.

 

³⁵ Brædr mvno beriaz

Ok at bönum vera

Muno systrúngar

Sifiom spilla^[82].

Skéggöll (d) skálmölld

Skyldir^[83] klofnir

Vindölld, Vargölld

Ádr verölld steypiz.

^[84]Grvndir gialla

Gífr fliúgandi

Man eingi madr

Ödrum þyrma.

 

³⁶ Leika míms synir

Enn^[85] miötvdr kyndiz

At eno^[86] gamla

Giallar horni.

Hatt blæs Heimdallr

Horn er á lopti

Mælir Ódinn

Vid Mímis höfut.

 

^{37 [87]}Skélfr Yggdrasils

Askr standandi

Ymr hid alldna tré

Enn iotvn losnar.

^[88]Hrædaz allir

Á helvegvm

Ádr Surtar þann

Sevi of gleypi.

 

³⁸ Hvat er med Ásum

Hvat er med Álfum,

Gnýr allr Iötvnheimr

Æsir erv á þíngi.

Stynia dvergar

Fyri steindyrom

^[89]Vegbergs vísir

Vitu þér enn eda hvat?

 

³⁹ Geyr nú garmr miök

Fyri Gnúpahelli

F. m. - - - - -

 

Hrymr ekr austan

Hefiz lind fyri

Snyz Iörmvngandr

Í iotvnmódi.

Ormr knýr vnnir

Enn ari hlakkar

Slitr nái … ölr

Naglfar losnar.

 

⁴⁰ Kiöll fer austan

Koma muno Muspells

Vm lög lýdir

Enn Loki stýrir.

Fara^[90] fíflmegir

Med freka allir

Þeim er bródir

^[91]Býleists - - -

 

^{41 [92]} - - - fer svnnan

Med :sviga lævi

Skín af sverdi.

Sól^[93] vátífa.

Griótbiörg gnata

Énn gífr rata

Troda halir helveg

Enn himin klofnar.

 

⁴² Þá kémr Hlinar

Harmr annar fram

Er Ódinn ferr

Vid úlf vega.

Enn bani Веliа

Biartr at Svrti

^[94]Þar man Friggiar

Falla^[95] ángan.

 

(Hic aliqvot stropharum spatium, literis deletis, jam prorsus illegibile habetur.)

 

- - - sortn

Sígr folld í mar

Hverfa af himni

Heidar stiörnur.

- - - sar eimi^[96]

^[97]Ok alldrnari

Leikr hár hiti

Vid himin siálfan.

Geyr garmr miök

Fyri Gnúpahelli

Festr man slitna

En freki renna.

 

- - - hon vppkoma

Ödro sinni

Iörd or ægi

Idiagræna.

Falla forsar

Flýgr örn yfir

Sá er á fialli

Fiska veidir.

 

Hittaz Æsir

Á Idavelli

Ok vm molldþinvr

^[98]Máttkan dæma.

^[99]Ok minnaz par

Á Megindóma

Ok ^[100]á Fimbultys

Fornar rúnar.

 

^[101]Þá mvno^[102] Æsir

Vndrsamligar

Gvllnar töflor

Í grasi^[103] finna.

Þærs i árdaga

Áttar höfdo^[104]

 

Muno osánir

Akrar vaxa

Böls man alls batna

^[105]Man Balldr koma.

Búa þeir Hödr ok Balldr

Hropts sigtóftir

Vel valtífar

Vitv þér en edr hvat.

 

Þá kná Hænir

^[106]Hlvt vid kiósa

Er bvrir byggia

Brædra tveggia

Vindheim vídan

Vitu þér enn edr hvat.

 

Sal sér hon standa

Sólo fegra

Gulli þaktan

Á Gimli þar.

Skolo dyggvar

Dróttir byggia

Ok vm alldrdaga

Yndis nióta.

 

^[107]Þá kemr hinn ríki

At regindómi

Öflvgr ofan

Sá er öllo rædr.

Kemr hinn dimmi

Dreki fliúgandi

Nadr frán nedan

^[108]Frá Nida^[109] - - -

Ber sér í fiördom

Flýgr völl yfir

Nidhöggr nái

Nu man^[110] han sökkvaz.

 

Примечания:

[1] Membr. ec allar kinder. (Var. a).

[2] Vildo it (Var. c).

[3] Valfödvr Mbr. Reg. et. cæteri omnes.

[4] man Reg. (Var. *).

[5] ívidi Reg. (var. g)

[6] Reg. (rectius) miötvid.

[7] Ginnúnga R. Noster interdum postea Ginnúnga (sigmo duplicationis expresso).

[8] hvergi Id. St. (Var. i).

[9] Burs Reg. (Var. k).

[10] Id. bíódom (Var. l).

[11] Reg. Midgard mæran.

[12] svala (frígidos – lapides vel petras) 164.

[13] sinning (adfectionata) 164.

[14] Hendi hinni högri vm himin iódur (v. dýr). Reg. cæt. (recte, ut videtur).

[15] Reg. Raukstola (sic in seqventibus).

[16] nidium 164.

[17] Reg. Undorn.

[18] Hic Reg et St. inserunt: þeir er havrg oc hof Hátimbroþo.

[19] Hanc et seqventem lineam Reg. omittit.

[20] Reg. vettergis, prave (Var. r).

[21] Reg. Hverr scyldi dverga

             Drottinn skepia

             Or brímis blódi

             Oc or blám leggiom. (Var. s. t.).

[22] Var Omitt. Reg. prave. Id. et St. Mótsognir (Var. *).

[23] Reg. et. St. or alii á.

[24] Reg. hæc qvatuor nomina excludit qvum noster ea bis adferat. Diversa cæterum in ambobus, qvoad ordinem, horum dvergorum sive geniorum disposition.

[25] St. Nippíngr.

[26] Veigr Reg. (Var. x).

[27] Bavmburr Reg. St.

[28] Þecor Reg.

[29] Dverga Reg.

[30] Vili Reg. St. (recte). Hyli 281.

[31] Svíorr iidem.

[32] Perperam repetita. Vid. s. 15.

[33] Billdr Reg. St.

[34] Frár iid.

[35] Hornbori. (Var. æ).

[36] 281. Lióma (splendoris, lucis ɔ: filiis vel hominibus; lectio maxime notabilis cfr. s. str. 1).

[37] Aurvánga Reg. (recte).

[38] Iorovalla. id.

[39] Draupnir id. cet. (recte).

[40] Hlævángr Reg.

[41] Addit Regius (et St. 15)

               Fialar oc Frosti

               Finn roc Ginnarr

Illo autem omittente Holmienses et plures chartacei:

               Heri Högstari

               Hliódólfr Moinn. Cfr. Var. a.

[42] Mbr. Reg. prave þriár; an noster revera habeat þriár vel þrír, ambiguum duco. Seqvens linea â librario deleta esse videtur, qvum ipse audíerit vel legerit: þriár… þussa brádir, sed lectionis istius pravitatem agnoverit.

[43] Avfigir oc ástgir Reg. St.

[44] Hæc vox revere jam vix est legibilis.

[45] Reg. et St. una voce hárbadmr.

[46] Sæ Reg. (Var. g). 281.

[47] Und Reg. et cæt. 281. sed videtur hic emendata fuisse.

[48] Reg. om. ai (Var h).

[49] Jam in Regio (et 281) sequuntur þat man hon folkvig &c…. sporna. Str. 19-22 nostri; 24-28. infra.

[50] Vm Reg.

[51] Reg. fóru.

[52] Idem rectius Aurgom (i. e. úrgom).

[53] Id. hic. et alibi Vitod er (Var. v).

[54] Seqvuntur in Regio str. 26-31. Ein sat hon úti. – vá Valhallar… hvat?

[55] sat Reg. St. (Var. n).

[56] föddi Reg. St. (eodem sensu, temp. imperf.)

[57] Rydr Reg. St.

[58] of svmor Reg. svmar St.

[59] Hæ duæ voces hic repetuntur. Superfluæ recentiore et nigriore atramento deletæ sunt.

[60] Reg. om. ok (Var. l).

[61] Reg. om. hvars.

[62] Id. St. leikin.

[63] Þiódar Reg. (Vid. Var. m).

[64] Godin Reg.

[65] Vid. var. (ad Reg) o.

[66] Reg. & St. fyrst.

[67] Bordvegr id.

[68] Vid. var. (ad Reg) f.

[69] glýiod Reg.

[70] Reg. & alii minus recte ut videtur Gnípahelli

[71] Reg. Fiöld veit hon fröda

              Fram sé ec lengra (Var. t)

              Fiöld sé ec fyrna &c. 754.

[72] Reg. St. um honum (Var. r.)

[73] Galgvidi Reg.

[74] vm Reg. St.

[75] Add. Reg. perperam ut videtur: at hiarar (Var. 5.)

[76] sá Reg. St.

[77] Eitvr-ár. 281. 754.

[78] Sá iidem.

[79] þraunga St. (Var. ++)

[80] mordvarga ok meinsvra Reg. prave, uti antea conjeci et in translatione emendavi. (Var. k.)

[81] Reg. rectius eyra rúno. St. eyra-rúno (perperam, ut mihi videtur.)

[82] Add. Reg. & St. Hart er í heimi, hórdómr mikill.

[83] Add. iid. ro.

[84] Grvndir-fliúgandi. Has duas lineas ignorant Cod. Reg. & cæteri omnes mihi noti.

[85] Reg. miötudr (Var. y.)

[86] Gialla Reg. (var. yy.)

[87] Skélfr-losnar. Ordinem nostrum & St. Cod. regii hic præstantiorem opinor.

[88] Has qvatuor lineas alias in chartis tantum habuimus.

[89] Veggbergs Reg. (Var. e.)

[90] fífls megir Reg. (Var. b.)

[91] Reg. Býleips (Var. c.)

[92] Nomen Svrtr, uti per se obscurum, hic scripturæ vetustate deletum.

[93] Vel valtífa.

[94] þá Reg.

[95] Idem, St. Ángantýr (Var. *)

[96] Eimr Reg. (Var. m.)

[97] Vid aldvrnara St. Reg. (Var. o.)

[98] Máttkar St. (Var. s.)

[99] Has duas lineas excludit Reg.

[100] á om. Reg.

[101] þar Reg.

[102] eptir Id.

[103] Finnaz Id.

[104] Inserunt Chartæ & St.

                Fólkvalldr goda

                Ok Fiölnis kind.

[105] Balldr man Reg. St.

[106] Hlaut. Reg. (Var. z.)

[107] Has qvatuor lineas excludit Reg. – et has etiam qvæ in St. et plerisque chartaceis codicibus, una cum illis, ita leguntur:

               Semr hann dóma

               Oc sakar leggr

               Vescavp setr

               Þau er vera skulo.

[108] Id. omit. frá.

[109] Reg. cæt. addunt (recte) fiöllom.

[110] hon Reg. et plurimi cæteri. (Var. e.) hann autem 164.