- Rus
- Ukr
Vaticinium valae sive Carmen sibyllinum
Источник: Edda Sæmundar hins Fróda: Edda rhytmica seu antiqvior vulgo Sæmundina dicta. Pars III. Havniæ, Sumtibus Legati Arnæmagnæani et Librariæ Gyldendalianæ. Typis Jani Hostrup Schultz, Aulæ & Universitatis Typographi. 1828.
1 Silentium rogo
Entia cuncta.
Majores et minors
Posteros (cognatos) Heimdalli.[1]
Velim sphœrici (coelestis) patris[2]
Facinora enarrare,
Antiqvos hominum sermones,
Qvos primos recordor.
2 Memini Titanes
In principio editos
Qvi me olim
Educarunt (genuerunt).
Novem memini orbes
Novem firmamenta.[3]
Præclaram centralem arborem[4]
Intra pulverem terrestrem.
3 Initium fuit seculorum
Qvum YMER[5] habitavit;
Non erat arena, nec mare,
Nec frigidæ undæ;
Terra nuspiam est reperta.
Neqve supernum coelum,
Erat inane chasma[6]
Sed nullibi gramen (herba).
4 Anteqvam Bori filii[7]
Orbes (cælestes) extulerunt
Ii qvi medium mundum[8]
Illustrem crearunt.
Sol collustrabat ê meridie
[9]Palatii lapides (muros)
Tunc terra pullulavit
Viridibus herbis.
5 Sol ê meridie,
Socius lunæ,
Dextra manu cælestia
Jumenta circumplectebatur.[10]
Sol neqve scivit
Ubi palatia haberet,
Stellæ nec sciverunt
Ubi loca haberent,
Lunanec scivit
Qvam mansionem haberet.[11]
6 Tum omnes Dii[12]
Elatas sellas,[13]
Santissima numina –
Et de his deliberabant.
Nocti et interluniis
Nomina dederunt:
Mane vocarunt
Et meridiem;
Pomeridianum tempus[14] et vesperam
Pro numerandis annis.
6 Conveniebant Asæ
In Idæ campo[15]
Qvi delubra et fana
Alte exstruxerunt.
Fornaces posuerunt,
Pretiosa fabricarunt,
[Viribus adnitebantur,
Omnia tentavere]
Forcipes formarunt
Et instrumenta fabrilia fecerunt.[16]
8 Aleâ ludebant in area,[17]
Hilares fuere,
Erat illis nullius
Ex auro (facti) defectus,[18]
Donec venerunt tres
Giganteæ virgines (mulieres)
Præpotentes ê
Titanum regionibus.[19]
9 Tum omnes Dii occuparunt
Elatas sellas
Sanctissima numina
Et de his deliberabant:
Qvis Deus nanorum (dæmonum)
Catervas crearet
Ex æstvantis (Oceani)[20] sangvine
Et lividis ossibus.
10 Ibi (tunc) MóDSOGNER est
Præstantissimus factus
Dæmonum omnium
Sed DURINUS alter;
Isti humanas formas
Multas concinnarunt
Dæmones ê terra
Sicut DURINUS ordinavit (enarravit).[21]
11 Sunt NÝI (Novilunaris) et NIDI (Inter lunaris)
NORDRI (Boreas) et SUDRI (Auster)
AUSTRI (Eurus) et VESTRI (Zephyrus)
ALTHIOFUS (omnia furans)[22] DVALIN (sopiens)
[NAR (larva) et NAIN (propinqvue)
NIPINGUS (contrahens) DAIN (soporifer{)}[23]]
BIVOR (Qvatiens vel Tremens) BAVOR
BAMBOR, NORI
AN et ANAR (ONAR)
AÍ, MIÖDVITNER
VEIGUR (Vigor) et GANDALUS (lupinus dæmon)
VINDALFUS (ventosus dæmon) THRAN (pertinax)
THECCUR (gratus) et THORIN (audax)
THROR (Validus) VITUR (sapiens) et LITUR (color)
NYR (novus) et NYRADUR (nova svadens)
Nunc ego dæmones –
REGINUM (qvoqve et) et RADSVIDUM (consilio prudentem)
Recte recensui.
12 FILI, KILI,
FUNDIN, NALI,
HEPTI, VILI,
HANAR, SVIOR,
[BILLINGUR, BRUNI,
BILDUR, BURI]
FRAR, HORNBORI,
FRÆGUR et LONI
AURVANGUR, IARI,
EIKINSKIALDI.
13 Tempus est dæmones
E DVALINI coetu
Virorum gnatis
Ad LOFAREM usqve enumerare;
Eos qvi tendebant
De palatii petrâ (muro vel fundamento)[24]
Per terrestres regiones
Ad JORVALLENSES campos.[25]
14 Ibi erat DRAUPNER (stillans)
Et DOLGTHRASER (pertinax pugnator)
HAR (altus) HAUGSPORI (tumules calcans)
HLÆVANGR (genas tepefaciens) GLÓI (splendidus)
SCIRVIR (serenans) VIRVER (turbo)
SCAFIDUR (ningorem volutans) AI,
ALFUR et YNGVI,
EITUR et OIN,
FIALAR et FROSTI (gelu producens)
FINNUR et GINNAR
[HERI, HÖGSTARI,
HLIODOLFUR (soni genius) MOIN]
Hæc celebris,
Qvamdiu homines vivunt,
Genealogia
LOFARIS habebitur.[26]
15 Donec (tandem) tres venerunt
Ex eo congressu[27]
Potentes et amabiles
Asæ ad domum;[28]
Invenerunt in terrâ
Parum potentes
ASCUM et EMBLAM
Sine fatis.[29]
16 Animam non possidebant,
Rationem non habuerunt,
Nec sangvinem, nec gestus[30]
Nec colores decentes;
Animam dedit ODINUS
Rationem dedit HÆNIR
Sangvinem dedit LODUR
Et colores[31] venustos.
17 Scio fraxinum stare,
YGGDRASILL nominatur
Alta (frondosa) arbor, perfusa
Albo luto (lympha pura)[32]
Inde[33] veniunt imbres (rores)
Qvæ in valles decidunt;
Stat semper virens super
URDÆ fonte.[34]
18 Inde veniunt virgines
Multisciæ
Trex ex isto lacu (mari)
Sub arbore sito.
URDAM nominarunt unam
Aliam VERDANDI
Sculpserunt in tabulâ (vel scuto)
SCULDAM (earum) tertiam.[35]
Hæ leges posuere
Hæ vitam elegere (determinarunt)
Hominum gnatis
Fata constituunt (prædiount).
19 Primam, inter populous, cædem
In mundo ipso recordatur
Eam, cum GULLVEIGAM (auri materiam)
Guspidibus perfoderunt (bipennibus fulserunt)
Et in Alti aula[36]
Eam cremavere;
Ter cremavere
Ter prognatam
Sæpe, et non rato,
Tamen adhuc vivit.[37]
20 HEIDAM (pecuniam, serenam) eam vocabunt
Ubi in domicilia venit
Fatidicum bona nuntiantem (blandientem)
Qvæ lupos (ipsos) domavit.[38]
Pyrotechniam callebat
In pyrotechnia versata [erat].[39]
Fuit semper malæ gentis,
Oblectamentum (deliciæ).[40]
21 Tunc omnes Dii occuparunt
Elatas sedes,
Sanctissima numina
De iis deliberabant,
Utrum Asæ
Delictum (cædem) vindicarent[41]
Aut Dii omnes
Convivium (sacrificiale) acciperent.[42]
22 Projecit ODINUS (tela)
Et in turbam (populos) jaculatus est
Hæc erat aterum bellica cædes
In mundo prima.
Fractum est extimum latus
Urbis (munimenti) Asarum
VANI (aërei Dii) bella præsagientes
Campos calcavere.[43]
23 Tum omnes Dii occuparunt
Elatas sellas,
Sanctissima numina,
Et de eo consultabant:
Qvi universum aërem
Fraudibus (noxâ, sangvine) miscuissent
Aut proli giganteæ
ODI virginem (mulierem) dedissent.[44]
24THOR unus ibi erat
Tumidus præ ira,
Ille raro qviescit.
Cum talia inaudit.
Rupta sunt juramenta,
Verba (promissa) et sacramenta,
Pacta solemnia cuncta
Qvæ (antea) intervenerant.
25 Scit ipsa HEIMDALLI
Sonum (tubæ) absconditum[45]
Sub ætheri (serenitati) adsveta
Sancta arbore. –
Amnem[46] vidit ea hauriri (fluctuare)
Spumante cataracta,
E pignore sph[ær]riei[47] patris.
Intelligitis jam nec ne?
26 Sola[48] sedit fortis (sub dio)
Cum senex ille venerit
Meditabundus (metuendus) Asarum (princeps)
Et inspexit ejus oculos:
Qvid me interrogatis?
Qvid me tentatis?
Satis novi ODINE!
Ubi oculum abscondisti
In puro illo
MIMERIS fonte;[49]
Bibit mulsum MIMER
Mane qvolibet
E pignore sphærici patris.[50]
Intelligitis jam nec ne?
27 Elegit (dedit)[51] illi agminum (cælestium) parter[52]
Annulos et torqves (monilia)
Sermones sapientes ditantesqve[53]
Et vaticinantes genios.[54]
Vidit illa longe et late
Per mundum qvemqve (singulos mundos).
28 Vidit illa Valkyrias
E remotis advenisse
Paratas ut ad gentem
Deorum (Gothorum)[55] eqvitarent.
SCULD portabat sculum
Et SCÖGUL altera
GUNNUR, HILDUR. GÖNDUL
Et GEIR-SCÖGUL.
Jam sunt recensitæ
Nymphæ HERIANIS (ODINI)
Paratæ ad eqvitandum
Per terram Valkyriæ.[56]
29 Vidi BALDERO
Cruore perfuso Deo[57]
ODINI filio
Fata resposita.
Stetit excrescens
Altior campo (supra campum exeretus)
Tener et adeo speciosus
Visci surculus (MISTELTRINUS)[58]
30 Factum est ex ista spina (ligno)
Ut mihi visum est
Deplorandum missile (ictus) et perioulosum
(Qvod) HÖDUR jaculatus est.[59]
31 BALDERI frater
Mane (mox postea) natus est,
Is ODINI filius
Unam noctem natus dimicavit (cædem commisit).
Nunqvam in pyram portavit
BALDERI adversarium.[60]
Sed FENSALIS (profundis cameris)
Damnum VALHALLÆ (sphæricæ aulæ).[61]
Intelligitisne adhuc vel qvid?
32 Vinctum vidit illa jacere
Sub thermarum[62] luco
Perfidam formam (corpus)
LOKIO similem.
Ibis edit SIGYNA
Ver{u}m[63] non de suo
Marito multum læta;
Intelligitis adhuc, nec ne?
33 Amnis fluit ex oriente,
Per venenesas valles,
Sordes et gladios volutans[64]
SLIDUR ea vocatur.
Stetit (trans amnem) ad septentrionem
In NIDINIS (tenebrarum) montibus
Ædes ex auro
Petrææ {p}rosapiæ[65];
Verum alia stetit
In OCOLNE (loco frigorum exper{io}[66])
Triclinium Titanis
BRIMER vocatum.[67]
34 Ædem vidit illa stare
A sole remotam
In NASTRONDA (funerum oris)[68]
Boream versus spec{t}ant[69] fores.
Impl{a}unt[70] veneni guttæ,
Per fenestras (pinnaculi)
Est ædes ea contextu
Contortis serpentum dorsis[71] (serpentinis spinis).
25 [72]Vidit ibi vadare
Rupidos amnes
Homines perjuros
Ac sicarios
Et eum qvi alienæ uxoris
Infatuat aurem.[73]
Illic sugit NIDHÖGGUS[74]
Cadavera emortua,
Dilaniavit fera (lupus)[75] viros.
Intelligitisne adhuc vel qvid tum?
36 Versus orientem sedit prisca illa
In JARNVIDO (ferrea sylva)[76]
Ibiqve peperit (parit, pascit)
FENRERI (abyssi) genera.
Ex iis omnibus fit
Unus qvidam (maximus)
Lunæ devorator (liguritor, arrosor, detractor)
In mali dæmonis forma (exuviis).[77]
37 Impletur (saturatur) vitâ (viribus)
Moribundorum hominum
Rubefacit (adspergit) Deorum sedes
Rutilo cruore.[78]
Nigrescet solis lumen
Æstatibus seqventibus;
Tempestates omnes versatiles (noxiæ, formidolosæ) [erunt].
Intelligitisne jam, vel qvid tum?
38 Sedit ibi in tumulo
Et lusit citharâ
Oreadis custos
Lætus EGDER (aqvila mas).[79]
Supra illum cantabat
In volucrium sylva[80]
Nitide rutilus gallus
Qvi FIALAR appellatur.[81]
39 Cantabat super (inter) Asas
GULLINCAMBI (auream cristam gestans)
Hic axcitat viros
Apud exercituum patrem,[82]
Sed alter canit
Infra terram
Fuligineus gallus
In atriis HELÆ.[83]
40 Latrat GARMUR[84] (Cerberus) multum
Ante GNIPÆ (cuneati cacuminis) antrum
Catena rumpetur
Sed lupus (solutus) ruet;[85]
Permultas sane longius
Acerbam (prævalidam) dissolutionem (vel: crepusculum)
Potestatum et beatorum numinum.
41 Fratres invicem pugnabunt
Unusqve alterum occidet,
Consobrini (ipsi)
Affinitates violabunt.
Durum erit seculum,
Adulteria freqventia,
Barbata (vel: securium) ætas, ensium ætas,
Scuta (tunc) diffindentur,
Ventosa ætas, ferina ætas
Anteqvam mundus corruat,
Nec ullus homo
Alteri parcet.[86]
42 Ludunt MIMERIS filii
Dum centralis arbor[87] accenditur,
Ad sonoram
GIALLÆ tubam;
Altum intonat HEIMDALLUS,
Gornu elevatur;
Alloqvitur ODINUS
MIMERI caput.[88]
43 Ingemiscit (resonat) vetusta illa arbor,
Titan[89] autem solvitur,
Tremit YGGDRASILLI
Fraxinus erecta (tamen stans).
[pavent omnes
In Helæ viis (regionibus)
Anteqvam illam SURTI
Ignis devoret (absorbeat)].
44 HRYMUS[90] ex oriente advehitur,
Elevatur (intumescit) coram eo scaturigo (maris)
JORMUNGANDUS (mundanus serpens) volutatur
In cyclopæo furore;
Angvis urget oceanum,
Aqvila[91] vero clangit,
Pallido rostro cadavera dilacerat
NAGLFAR (navigium) solvitur (defertur in altum).
45 Carina fertur ex oriente
(Advenient MUSPELLI
Gentes per mare)[92]
LOKIUS eam gubernat.
Monstri cognati (furibundi) omnes
Lupum[93] comitantur,
Isti turbæ conjunctus
BYLEIPI[94] frater procedit.
46 Qvid rei apud Asas?
Qvid rei apud Alfos?[95]
Strepit totus giganteus mundus,
Asæ comitia celebrant,
Ingemiscunt nani (terrestres dæmones)
Ante (cavarum) rupium fores
Saxeorum munimentarum guari.[96]
Intelligitisne adhuc vel qvid tum?
47 SURTUR[97] e meridie procedit
Advehens flagrantem flammam,
Sol resplendet e gladio
Cælestis Dei.
Ingentia saxa colliduntur,
Oreades præcipites ruunt;
Calcant homines lethi viam
Cælum vero diffindetur.
48 Tunc prodibit
Alter dolor HLINÆ[98]
Qvando ODINUS inibit
Cum lupo certamen.
Sed lucidus BELII
Occisor cum SURTO,[99]
Tunc cadet Divus
FRIGGÆ carissimus.[100]
49 Tunc veniet ille magnus
Victoriārum patris filius
VIDAR ad dimicandum
Cum funesta ferâ.[101]
Facit ille gigantis gnato
Manu strictum pertingere
Gladium ad cor usqve;
Sic necem ulciscetur patris.
50 Tum veniet clarus ille
LODYNÆ (terræ) gnatus
Procedet ODINI filius
Cum monstro[102] dimicatum.
Feriet (occident) istum (ille) iratus
MIDGARDI (terrestris orbis) sanctus (-um) Deus (-um)[103]
Homines cuncti
Mundanas mansions deserent.
Gradietur passus novem
FIORGYNÆ (Telluris) soboles
Nutans ab angve
Contumelias non metuente[104].
51 Sol nigrescere incipiet,
In mare terra desidet,
Disparebunt e coelo
Serenæ stellæ;
Sæviet ignis halitus
Circa seculi nutritorem[105]
Alta flamma alludet
Ipsi coelo.
52 Vidit illa emergere
Altera vice
Tellurem ex oceano[106]
Pulchre virentem;[107]
Defluent cataractæ[108]
Aqvila supervolabit
Qvi in monte (tesqvis)
Pisces captabit.
53 Convenient Asæ
In IDÆ campo[109]
Et de (angve) terram cingente
Valido colloqventur (judicabunt)
[Et ibi reminiscentur
De magnis rebus (gestis, fatis)]
Et de celsissimi Dei[110]
Antiqvis mysteriis (Runis, sermonibus, literis)
54 Ibi postea (iterum)
Mirables
Aureæ tabulæ (calculi, orbes aleatorit)
In gramine reperientur[111]
Qvas in principio temporum
Possederant
[Divini coetus dux
Et FIOLNERI[112] progenies.]
55 ferent insativum
Agri frumentum,
Mala omnia cessabunt,
BALDERUS redibit,
Incolent illi HÖDUR et BALBUR[113]
ODINI beatas ædes[114]
Bene .sphærici (coelestes) Dii.
Intelligitis ne jam vel qvid tum?
56 Tum HÆNERUS sacrificialem
Sangvinem accipiet[115]
Et posteri fratrum
Duorum[116] habitabunt
Ventorum (aëris) vastam regionem.
Scitis vos ultra vel aliud?
57 Ædem videt illa stare
Sole clariorem
Auroqve tectam
In (excelso) GIMLR.
Ibi probi (fidi, рii)
Homines habitabunt
.Et þer secula (cuncta)
Gaudio fruentur.[117]
58 [118][Tum veniet роtens ille
Ad magnum (divinum) judicium
Validus ê superis
Qvi omnia regit;
Fert hic sententias
Et causas dirimit (contentiones supprimit)
Sacra fata (vel sanctæ расis leges) statuit)
Qvæ (semper) durabunt.]
59 Illic venit (veniet) ater ille
Draco advolans
Angvis nitens sursum
Emontibus NIDENSIBUS (tenebrosis.[119])
Fert реnnis (alis) suis, -
Pervolans campum –
NIDHÖGGUS[120] funera (cadavera)
Nunc ea[121] submergetur.
Примечания:
[1] Heimdallus fuit cæli supremum numen (post Odinum ipsum); ejus posteri, liberi vel subditi omnes reliqvi nostril orbis dii et homines etiam ipsi. Vid Lex. mythol.
[2] Secundum alios cæsorum patris. Intelligatur Odinus, coeli create summus Deus. Vid. Lex. Myth. v. Valfadir, Valhöll. Si legamus vel non vél possumus ita vertere: “Velim sphærico patri accurate enarrare antiqvos &c.”
[3] Vid. Lex. Mythol. v. Heimr, Himin, et Ividr.
[4] Loqvitur vates nostra de media stirpe tripartitæ mundi column Yggdrasill (q. v.) nondum super terræ superficiem excerta. Agit igitur de primordiis orbis nostri.
[5] Titan primaries, Shaos ipsum repræsentans, et Daemogorgoni parum absimilis Vid. Lex mythol.
[6] Vid. Lex. myth. sub v. Ginnúnga-gap et Gl. voc. s. v. Gap.
[7] Tres nempe Odin, Vile et Ve, mundi nostri creatores Vid. L. M.
[8] I. e. terram cum sua atmosphæra. Vid. Lex. Myth. s. v. Midgardr.
[9] Mundanæ structuræ nempe; ejus lapides rupes, muri montes. Cfr. Obs. ad. str. 19.
[10] Cum nempe lectionem Iódyr, sensus verbi ponitus mutabitur, tunc enim sermo foret de coeli portis â Sole apprehensis, alias autem de eqvis solarem currum trahentibus. Boreales alias videntur cælli vel solis portas posuisse in hujus domicilio Gladsheim, vel signo Zodiaci qvod arietem appelamus.
[11] Vel etiam: qvid virium haberet. Vid. Gl. s. v. Megin. „Solis, lunæ et astorum cursus initio erant vagi et indeterminati“ Ol. Grvic.
[12] Vi vocis verisimiliter: potestates, principes. Vid. Gl. v. Regin.
[13] Vid. Gl. v. Rauk-stólar. Alludit forte vates ad sellas illas petræas, sæpissime satis elatas, qvæ hodiedum conspiciuntur in foris et fanis proavorum nostrum, ingentibus rupibus ab iis circundatis. Cfr. Gl. v. Hörgr.
[14] Vid. Gl. v. Undorn. “Consilio adhibito Dii tempora constituebant et distingvebant, et id qvidem juxta partes diei, lunationes et annos.” J.Ol.
[15] Conferri meretur Homeri Πεδιον Ιδηϊον (Idæus campus) apud Phryges et Græcos. Habent etiam Indi suam Idam, Deorum sedem. Est autem Ida mythica orginitus idem qvod Olympus i. e. coelum ipsum. Delubra et fana (circularia et arcuata) ad coeli vel aeris similem structuram alludere videntur.
[16] Agitur hic sine dubio de formatione stellarum ê candentibus globis, cæli empyræi (Muspelli) qvondam particulis, per Bori filios effectâ et in Edda prosaicâ descripta. Solis lunæ et stellarum varius splendor metallis terrestribus nomina dedit, et non qvidem immerito. Sic sol assimilatur auro, luna argento, Mars ferro &c.
[17] Stellarum regulares cursus cum aleæ ludo, a coelestibus Diis exercito, comparantur. Aurei vel deaurati sæpe fuerunt veterum lusorii latrunculi vel orbiculi. Hinc cantilenarum Danicarum phrasis at lege med Guldtavl.
[18] Lucida vel fulgentia meteora præterea ad coelestem Deorum apparatum â veteribus referebantur.
[19] Loqvitur forte de tribus potentissimis inter Titanes vel gigantes mulieribus: Nótt (nocte) Angurbodi (moerorem annuntiante, abyssi et tenebrarum domina) et Hela (mortis Dea). Alludere videtur poēta ad Dvergorum (attorum terræ dæmonum) creationem ex illarum consilio factam et defectum auri inter Asas inde ortum (cum Dvergi ejus præcipuam copiam nacti sint). «Cuncta erant initio bona, læta et abundantia, donec malum mundum intraret, qvod omnia maximis qvibusqve vitiis corrupis, fædavit atqve perturbavit.» J. Ol.
[20] Ymeris nempe, qvi Deorum pater vocari potest apud nos, uti Oceanus â Græsis. Ejus sangvis mare et reliqvæ terrestres aqvæ, caro terra et ossa lapides. Confer tamen Lex. mythol. V. Brimir.
[21] Módsogner vi vocis est vigorem sugens sive succum attrahens: opinor hic sermonem esse de vi terræ minerali vel vegetabili. Est igitur hic dæmon subterraneorum princeps. Durin sonat latine Somnifer, et notat, ut puto, tenebrarum sive nocturni temporis primarium dæmonem. Hi ambo omnes Dvergos, terræ et tenebrarum filios procreant. Dvergi Alforum genus sunt et iis commixti in seqventi catalogo enumerantur.
[22] Caligo sive tenebræ, qvæ ê conspectu hominum omnia surripere videntur.
[23] В издании здесь утеряна скобка – Илько Билэнко-Шумахэр.
[24] Palatium, ut antea monui, est structura mundana; ejus petra aut ipsius saxeum fundamentum aut summus mons (Caucasus) in qvo Asgardia terrestris sita, aut etiam montanus ille circulus qvo orbem nostrum circundari vetores credidere. Vid. Lex. M. v. Útgardar.
[25] Vid. Lex. M. v. Jórovellir.
[26] De Dvergis hisce (vel dæmonibus aut geniis) præsertim iis, qvorum nomina hic non explicate sunt, vido Lex. myth. Notant omnes, sine dubio, ut Gudmundus Andreæ et Joh. Olavius Grunnavicensis observarunt, virtutes cosmicas vel physicas aut elementares genios. Vid. Dvergr, Alfr.
[27] Deorum creantium.
[28] Mundanam ædem.
[29] Creati sunt primi homines Ascus et Embla ex arboribus sive lignis, in maris ora sitis. Vid. Edd. pros. et Lex. mythol.
[30] i. e. mobilitatem, movendi vim. Ol. vertit affectus. Ketilli vocem.
[31] Ut alio loco demonstravi, hæc tria numina correspondent mundi ipsius creatoribus sive creanti trinitati; sic Odinus eodem nomine in utroqve mytho gaudet et est qvidem coeli vel aetheris ac aëris Deus.
Hænir idem est qvam Vili (lux) et Lódur - - - Ve (ignis).
[32] Vid. Gl. voce Aur.
[33] Ex Yggdrasilli ramis sive superiore parte, coelo nempe.
[34] Urdæ fons est æther (Uraniæ fons), uti alibi probavi. Terram in meridie semper virentem, coelum autem perpetuo cærulcum vel serenum, veteres sibi repræsentabant.
[35] Tres istæ magnæ mundi matres sive temporum et fatorum Deæ notæ sunt Græcis, Romanis, Indis et pl. Vid. Lex. Myth. v. Norntr. – Veteres boreales ligneis tabulis pro chartis usi sunt, uti multa exempla docent. – Hic sermo est de antiqvo dogmate, isto modo posteris tradito. Thorgerda virgo patris sui Egilli funerale carmen (in filii dilectissimi obitum) sic posteris conservavit, herois illius biographia testante.
[36] Alti (Dei) aula est mundi vastum ædificium cujus tectum coelom est, muri montes &c. Sic recte Olavius: «Aula vero Havi id est Excelsi totum univeraum denotat, qvæ qvasi domus sit omnipotentis Dei.» Vid. Lex. M. v. Hávahöll.
[37] Loqvitur vates allegorice, sed satis perspicue, de auri, ferris effecta, evulsione perforatione et iterata crematione (vel defæcatione aut purificatione, vi ignis adhibitâ).
[38] Divitiæ ubicunqve honorantur et omnibus gralæ prospera futura possessori vaticinantur. Feros homines (lupis assimilatos) domare qveunt, nam mores eorum sæpissime emolliunt.
[39] Hic iterum alluditur ad auri et argenti freqventes liqvationes, ignis vi effectas.
[40] … “Qvid non potuit svadere malorum Auri sacra famea!”
[41] Collata str. 7-8 (supra) metalla pretiosa Diis originitus peculiaria fuisse videntur, sed ipsis postea partim a Dvergis et Gigantibus (montanis) i. e. terrestribus dæmonibus minoris et majoris notæ, surrepta esse. Non igitur mirum qvod Dii ob hominum temeritatem, cum ipsi metallurgiam, in propirium simul exitium exercere coeperint, gravi ira commoverentur.
[42] Aut etiam: resarcitionem (cædis vel damni illati) acciperent. Vid. Gl. v. Gildi.
[43] Videntur Sibylla nostra aureæ mundi ætatis finem ponere in auri ipsius introductione, et mortem ac aliam humani generis ærumnam, divinæ vindictæ seqvelas censere, cum et ætherea sērea numina tum primum hominibus et terræ bella intulisse referat.
[44] Odi mulier vel uxor est Freya. Eam, cum sole et luna, Dii ê Lokii consilio, impruden[…]m {текст в издании затёрт – ИБШ} promiserant […]iganti {текст в издании затёрт – ИБШ} sub certa conditione, qvâ fere præstita summum periculum Diis et mundo imminens, auctoris Lokii fraudibus solummodo removeri potuit. Tunc Thor Titanem, præmiiloco, morte affecit, non sine perfidiâ. Vid. Edd. pros. Ed. St. pag. 45 sq. «In consilio suo qvæstionem habebant Dii qvinam esset auctor defectuum solis, seu tenebratum, eclipsium et deliqviorum solis” Ol. Adde etiam: “et lunæ” F. M. Alias Thoris bellum contra Titanes vel gigantes susceptum, notat ipsius vim fulminatricem, vernali tempore resumtam ac hyemalium dæmonum caedem efficientem. Brevi tantummodo [as - ?]udio {текст в издании затёрт – ИБШ} victores lucis dii truuntur, qvum istorum vires et potentia, æstivo solstitio (vel Balderi interitu) peracto, iterum evanescere coeperint. Eandem scenam in mundani qvam in solaris anni cursu veteres repræsentari putabant.
[45] Divi hujus tuba Deos, Titanes et Dæmones ad ultimum certamen, in mundi (vel anni) interitu, provocabit. Videtur vates nostra serie effatorum suorum innuere: qvod Deorum erga Titanes fraudulentia vel perfidia, â fati vel universalis numinis decreto, illorum ruinâ punienda foret.
[46] Oceani. Vid. stropham et observationem mox seqventem.
[47] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[48] Vala nostra hic forte loqvitur de Norna aliqvâ summi ordinis (tunc verisímiliter Urda) coelestri nempe. Vido introductionem nostram de Nornarum vel fatidicarum terrestrium arcta cum illis conjunctione.
[49] Oceani fonte in plaga mundi boreali. Ejus dominus vel possessor Mimer gigantibus annumeratur, uti plures illius maris dæmones vel mythici principes. Oculus Odini (coeli) in icto fonte absconditus est, certe sol vel luna. Eadem phraseologia utuntur poētæ vel philosophi Græci. Aegyptii, Indi, Persæ et pl. cum solem appellent Jorvis, Osiridis, Visnui vel Oromazdis oculum &c. Cfr. obs. mox seqventem.
[50] Qvovis matutino tempore, anteqvam sol ex oceano emergat, aurora fulvo mulso non absimilis in horisonte apparet. Hanc poēta Mimerem avide haurire fingit.
[51] Jam fatidica iterum aut de coelestí Norna aut de se ipsa loqvitur.
[52] Odinus nempe; sic orientales populi summum Deum appellant agminum sive exercituum (cælcstium) patrem.
[53] Vel: præcepta ditescendi saplentia, (Steph. Ol.) Ketillius vertit: hostias præsagas J. Olavius: prudentia et sapientia p[r]æfamina {текст в издании затёрт – ИБШ}. Vid. Gl. v. Féspiöll.
[54] Vid. Gl. voce Spágandr.
[55] Prior versio hic verisimilior. Vocarunt alii Gothi semet Gódþiód aut Godjód ɔ: divinam vel Deorum gentem, vel Deorum liberos, qvasi â Diis ortam. Judæos, Alanos et pl. idem fecisse, notissimum est.
[56] Valkyriæ originatus significasse videntur meteora splendida vel ignita, qvæ ab Odino, coeli et exercituum Deo emissa et bella futura indicare erebantur. Eadem opinio adhuc in Islandia inter vulgus non est omnino extincta, uti etiaro borealis aurosa, rubeis flammis micans, in terris meridionalibus apparens, plebejis, publicam cladem inde auspicantibus, terrorem incutere solet.
[57] Veterum Slavorum Deus Bel aut Biel-Bog (album sive lucidum numen) ab iis (uti fertur) repræsentabatur qvasi cruentam et sauciatam faciem gestans. Plurem rationes svadent ambo hæc numina communem originem habuisse. Idem dicendum puto de Syrorum et Græcorum mythicis fabulis circa cruentam mortem Adonidis, uti etiam Aegyptiaci Osiridis, Indici Rrischna &c. Vid. Le. Myth. v. Baldvr.
[58] De hac mythica spina vide L. M. sub voce Mistiltreinn.
[59] Hic certe sermo est de summa et gratissima æstatis luce (Baldero) â cæco tenebrarum vel noctis Deo, occiso. Vid. Lex. myth. v. Hödvr.
[60] Hic sermo est de Balderi ultore, Valio, i. e. luce redeunte post solstitium hibernum, tenobrarum victore. Cfr. Vegtamsqvida str. 15-16. Hyndloliód. str. 27. et Edd. pros. Ed. St. p. 65-105. Apollo Græcorum ætate triduanus, Pythium dracouem (tenebras etiam verisimiliter denotatem) prostravisse fertur.
[61] Frigga certe terra frugi-fera (Phrygia Dea); Valhalla coelum creatum, vel rectius ætheris ejus summa aula, Diis majoium gentium communis. Deflet Balderi mortem in similem modum qvam Isis Osiridis, Cybelo Atthinis, Venus Adonidis p. p. Cir. Lex. myth. v. Baldvr, Frigg, Valhöll.
[62] Intellige thermas terrestres vel fontes fervidos – ignis subterranei viciniæ certa indicia. Persæ jamjam fingunt Akrimanem (eorum Lokium vel. Satanam) vinetum jacene sub thermis vel fontibus ferventis naphtæ, in Atropatene veterum, non procul a Gaucaso proprie sic dicto; - aut in hoc monte, aut in Indico illo, veteses mythi. finxere Prementhe{um} – {текст в издании затёрт – ИБШ}, ignis inventorem, duris vinculis et crudeli cruciate affectum jacuisse. Vid. Lex. myth. v. Loki.
[63] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[64] Steph. Olavius retinuit scriptionem sverdum sed legit svördum, cum huno versum ita vertat, “ac secum rap{ti} – {текст в издании затёрт – ИБШ} li{inu}m – {текст в издании затёрт – ИБШ} et cespites vivos.” Vid. Gl. v. Sverd.
[65] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[66] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[67] Vid. Lex. mythol. vv. Slidur, Nidafiöll, Okólnir, Brímír.
[68] Veterum borealium Tartaro. Helæ regnum cum. Orco vel Erebo Græcorum idom esse videtur. Cfr. Lex. M. v. Hvergelmer, Náströnd et le{ct}. – {текст в издании затёрт – ИБШ} var. nostram ad seqventem stropham.
[69] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[70] Текст в издании затёрт – ИБШ.
[71] “Subintelligendum est, capita serpentum introrsum vergere ibidem, venema simul spirantia et morsu damnatos lacesantia.” J. Ol.
[72] В издании допущено откровенную ошибку, ведь это должна быть 35 строфа. – ИБШ.
[73] “I. e. Qvi alterius uxoris auri lasciva et e pudicitia abducentia verba insusurrat. Normanni severi adulteriorum censores fuerunt.» Steph. Olavine.
[74] Nidhöggr (in tenebris mordens vel dilanians ɔ: intimarum tenebrarum serpentinus princeps) convenit ad ungvem veterum Persarum Ahrimani, Indorum serpenti maximo infernali &c.
[75] Forte maximus in mythicis relationibus lupus, Fenrir vel Fenris-úlfr, huc post mundi exitium in perpetuum axilium ojectus.
[76] Ferrea hæc sylva pononda est in Utgardis, circulo monstano, o{tina}num – {текст в издании затёрт – ИБШ} et terrarum orbem cingente, secundum Liorealium et Orientalium populorum mythos. Mongoli et pl. eum vocant ferreum montem sed Indi loqvuntur de ferrea sylva ad fluvios infernales sita. Vid. Lex. M. v. Járnvidia.
[77] Superstitio de lupis, draconibus vel. montaris, solam et lunam eclipseos tempore tlevorantibus, per totum mundum, et veterem et recentem, ab antiqvissimis temporibus divulgata est. Horum mater, qvam Vala nostra canit, fuit sine dubio Nox vel tenebrarum domina, alias a Græcis et pl. mundi mater vocata. Vid. Lex. myth. v. Fenrir, Hati, Skoll et Gfr. stropham mox seqventem.
[78] Uti interdum in solis vel lunæ eclipsi cernere possumus. Talia phoenomena veteribus, uti hodie. Sinesíbus, Indis et. pl. portenta maxime formidolosa, habebantnr.
[79] Intellige mythicum gigantem, Hræsvelgum, aqvilæ formâ indutum, et arctico polo insidentem. Jam pro gaudio æolium suum barbiton pulsat.
[80] Aēre nempe, qvi sæpe sylvæ â veteribus Scandorum poētis assimilatur.
[81] Antiqvi nostri vates flammam qvamcumqve cum gallo (igneo colore sæpe, rubra cristâ semper ornato) comparabant. Hinc proverbium inter Danos jamjam de incendio usitatum: den röde Harre galer over Taget ɔ: Gallus rufus cantat super tecto. Hunc artici poli mythicum gallum, nitide rutilantem, borealis auroræ talem flammam explicandum censeo. Nomen Fialar (multiformis) ipsius naturæ arcte convenit. Vid. Lex. myth. v. Fialar.
[82] Aureus hic et coelestis Gallus au test aurora ipsa aut etiam vespertinus rutilansqve coeli splendor, nisi fulmen (tonitru) vel ignea alia aēris meteora intelligere velis: Sculptores Græci gallum interdum Solem emblematice significare fecerunt. Multa fabulabantur veterrimi Persæ de gallis cæli lucidis vel flammeis – ut c{ute}ra - {текст в издании затёрт – ИБШ} tac{o?i?s} - {текст в издании затёрт – ИБШ}. Annoto solummodo qvod gallus diei et solis ortum cantando prænuntiet.
[83] Hic sine dubio subterranea flamma subintelligi debet.
[84] Vid. Lex. M. v. Garmr. Tempestas maxima, vel forte terræ motus, ejus latratu indicatur.
[85] Fenrer nempe, abyssi flammeum et tenebrosum monstrum.
[86] Sic ultima mundi tempora describuntur non solummodo a Christianis scriptoribus et Græcis ac Romanis poētis, sed etiam ab omnium fere populorum sacris vatibus, traditionibus vel libris.
[87] Vid. s. str. 2. Obs. 4.
[88] Mimer hic verisimiliter idem est qvam ille qvi in imo strophæ hujus versu nominator. Est, ut supra monui, oceani fontis dominus. Ejus filii igitur aut fluctus maris veh{a}mentes - {текст в издании затёрт – ИБШ} vel alia ejus phænomena. Mímeris caput similiter puto signare oceani superficiem, â tempestate commotam et qvodam modo in altum, capitis instar; elevatam. Cum isto undarum gravi sono murmurante, Odinus, aéris et coeli numen, colloqvi poëtice dicitur. Vid. Lex. myth. v. Mimir.
[89] Lokius nempe. Cfr. str. 32. 45.
[90] Hic Hrymr vel Hrimr memoratur in Edd. prosaica fab. 48. Est ea teste gubernator perniciosi navigii qvod Naglfar dicitur. Vid. Lex. Mythol. et infra str. 45.
[91] Vid. s. str. 38.
[92] Hic ut puto aër vel æther poētice mare appelatur. Sic nos de fluxu aëris loqvimur. Vox. antiqva bifet mare et aëra notat.
[93] Vid. Lex. Mythol. v. Fenris úlfr.
[94] Lokius est Byleipi aut Byleisti ut. et Helblindi frater. Ultimus eorum, Mortis vel oceani dæmon nempe, hic verisimiliter indicatur.
[95] I. e. apud Deos cælestes et genios elementares.
[96] Dæmones montani vel subterranei timent et præsagiunt suorum dorniciliorum approperantem ruinam. Si legamus vebergs, Steph. Olavius accurate vertit: «asyli saxei non iguari.»
[97] Summi coeli empyræi supremus Deus, terram destructurus vel potius renovaturus. Vid. Lex. Myth.
[98] Hlina proprie una est inferiorum Asyniarum sive Dearum, Vid. Edd. pros. l. c. p. 38/ Hic pro ipsa Frigga, ejus domina, poni videtur. Primus ejus dolor verisimiliter fuit Balderi mors, alter, hic decantatus, Odini exitium.
[99] Belii (gigantis ɔ: hyemis aut hyemalis tempestatis) occisor fuit Freyr, solis numen. Vid. Ed. pros. Fab. 30. et Lex. myth. v. Beli et Freyr.
[100] Odinus nempe, â Lupo Fenrere ut ferunt, devoratus. (Vel Coelum a tenebris abyssi obrutum aut â subterraneis flammis exus{s}um – {текст в издании затёрт – ИБШ}).
[101] Vidar iste mea sentential proprie est phoenomenon physicum, qvod a veteribus Græcis et Romanis Typhon vocabatur. Talis meteori vi, flammivomi monstri rictus vehementer dirumpi, proavi nostri finxere secundum Edd. pros. Fab. 48. (Ed. St. p. 73). Hic Typhonis per vel mucro gladio assimilatur. – Odinus fuit pater Vidaris, qvi alias inter septentrionalis Zodiaci numina receptus est. Vid. Lex. myth. v. Vidar.
[102][102] Textus Úlfr ponitur pro gandr et lupum vel serpentem denotat; angvis Midgardicus in spocie dicitur Jormungandr ɔ: devorator, hostis.
[103] Veorr forte idem qvi Verr protector; (hic igitur tutelaris Deus). Vid. Gl.
[104] Sic oceani elevatus æstus suffocatur a fulminis electrica vi, qvæ tamen ipsa tanto instrictu graviter defatigatur et paulo post omnino evanescit.
[105] Nempe stirpem, arborem vel columnam muncanam Yggdrasill dictam, qvæ speculum totum vel Omnia in mundo viventia nutrit. Vid. Lex. Myth. v. Alldvrnári.
[106] En veterum cognitionem de terra, in creatione ex aqvis emersa!
[107] Vid. Gl. v. Idia-grænn; puto enim vocem significare virentem eum colorem, qvo plantæ marinæ et aqvaticæ fundum ubicunqve induunt.
[108] Oceani torrentium e montibus, olim submersis, jam recedentium.
[109] Vid. s. str. 7. Obs. 13.
[110] Verisimiliter Odini, Runarum vel literarum primi inventoris – nisi sermo sit de Surto, vero universi et fatorum numine.
[111] Vid. s. str. 7. 8. Obs. 16-18. Virentia veteres sibi finxerunt Deorum cælestia habitacula, qvamvis cærulea mortalibus apparuerint; sic montes, sylvæ et littoral, qvamvis reverá virides, eminus glauci nobis videntur.
[112] Fiölner multiformis, multa producens &c. ɔ: Odinus, Deorum et hominum pater. Vid. Lex. Myth.
[113] Vid. s. str. 29-31. Obs. 49-51.
[114] Hæc verba Odini ipsius (et omnium simul elementalium numinum) regenerationem innuere videntur.
[115] Vid. lect. var. Z. et supra str. 16. Obs. 27.
[116] Qvi fratres duo hic intelligantur, me sane latet. An Hæner (lux) et Lódur (ignis innocuus) ut Filii vel successores cosmogonicorum vel creantium Deorum Vile et Ve?
[117] Vid. Edd. pros. fab. 3. 17. Ed. st. et Lex. myth. v. Gimli.
[118] Hanc slropham plures critici condemnant, ut deficintem in codice Havniensi membranaceo et christiana dogmata nimis redolentem. Eam ego omnino rejicere minime audeo. Exarator dicti codicis, eadem illa falsa ratione adductus, ipsam forte omisit, cum alii prisci librarii, qvorum scripta jam dudum рerita sunt, eam retinuerint. Idem manifeste casus est circa plura hujus carminis loca e. gr. str. 53. v. 5. 6. Cfr. lntroductionem nostram, it. obs. 69. еt Hyndloliód str. 39. 40.
[119] Cfr. str. 33. Obs. 55.
[120] Vid. str. 35. Obs. 57.
[121] Textus hon (ea, illa) forte legendum (uti in Resenii priore editione legimus han – is, ille nempe Nidhöggus (infernalis) serpens – nisi fatidica eum se, jamjam advolantem, et propinqvum mundi (aut anni) interitum annuntiantem, cernere perhibeat. Рutо atro illo tenebrarum dracone originitus significari ipsas tenebras, post solstitiale æstatis momentum mundi iterum imperium nactas, - de qvâ hypothesi et superstltlione vulgari circa solstitiales dracones – nostra introductio consulatur. Ejusdem originis sine dubio fuere serpens Рythius ab Apolline cæsus, Hydra -Lernæa cum venenoso cancro ab Hercule victa, ut et draco Саlinagha â Krischna Indorum debellatus р. р. Similis naturæ sunt aliæ bestiæ, solem et lunam perseqventes, in Indorum, Scandorum et plurium populorum mythis. Verbis "nunc ea submergetur vel forte: descendet" si ita legenda sunt, Sibylla borealis verisimiliter loqvitur de suo ipsius de cathedra oratoria sive edito tabulato aut sedili, descensu, carminis nempe recitatione finita. Si præferas lectionеm han (hann), sententia vatis hæc erat: jam iste (draco) succidet ɔ: se demitret ab alto. Confer tandem carmen Vegtamsqvida str. 9- 19. – ubi Odinus emortuæ Valæ (vel sibyllæ) spectrum de mundi futuris fatis interrogat, in modum similem ut hic antea str. 26. relatum est.